Kawa wpływa na cholesterol we krwi poprzez oddziaływanie związków w niej zawartych na wątrobę zajmującą się wytwarzaniem cholesterolu. Zbyt duża ilość wypijanej kawy może podnosić stężenie cholesterolu całkowitego i trójglicerydów we krwi, a w efekcie zwiększać ryzyko występowania chorób w obrębie układu sercowo-naczyniowego. Jaka kawa wpływa na cholesterol w największym stopniu i czy jej sporadyczne picie również negatywnie oddziałuje na nasz organizm?
Spis treści:
- Czy kawa podnosi cholesterol i wpływa na wysokie trójglicerydy?
- Jak sposób parzenia kawy wpływa na zawartość cholesterolu?
- Jakie są korzyści regularnego picia kawy?
- Czy zbyt częste jej spożywanie może prowadzić do negatywnych efektów?
Czy kawa podnosi cholesterol i trójglicerydy?
Związek między piciem kawy a cholesterolem nie wynika z ilości zawartej w niej kofeiny. Wiąże się natomiast z występującymi w jej składzie olejami kawowymi, określanymi jako diterpeny, które występują zarówno w kawie zawierającej kofeinę, jak i tej bezkofeinowej. Wpływają one na zdolność metabolizowania i regulowania stężenia cholesterolu przez organizm. Proces ten ma miejsce przez zdolność olejów kawowych do osłabiania działania trzech genów w wątrobie odpowiedzialnych za regulację poziomu cholesterolu. Mogą również przyczyniać się one do zmniejszania ilości kwasów żółciowych, syntezowanych w wątrobie.1
Niestety kawa może wpływać na poziom cholesterolu LDL
Gdy wypijamy kawę w dużych ilościach, procesy zachodzące w wątrobie mogą wpływać na podwyższenie cholesterolu całkowitego, złego cholesterolu LDL, a także trójglicerydów we krwi. Nie mają natomiast znaczącego wpływu na występowanie dobrego cholesterolu HDL.2 Potwierdzają to liczne badania, których analiza wykazuje, że kafestol, czyli diterpen występujący w kawie, jest najsilniej działającym związkiem w diecie człowieka, który podwyższa stężenie cholesterolu we krwi.3
Badania potwierdzają, że wprowadzenie do organizmu około 10 mg kafestolu podnosi cholesterol całkowity w organizmie o średnio 5 mg.4
Wpływ zawartych w kawie diterpenów na cholesterol wynika również z obecności u danej osoby jednej z dwóch wersji genu CYP1A2, który odpowiada za enzym rozkładający w organizmie substancje zawarte w kawie.5 Jeżeli gen występuje w wolniejszej wersji, to kawa metabolizowana jest powoli co zwiększa jej negatywny wpływ na cholesterol. W przypadku osób posiadających ten gen w szybszej wersji jej negatywny wpływ na profil lipidowy jest znacznie słabszy.
Jednak nie musisz od razu rezygnować z picia kawy
Warto jednak podkreślić, że czarna kawa wypijana w niewielkich ilościach nie powinna wpływać w negatywny sposób na nasz organizm. Zawarte w niej substancje mogą oddziaływać na nasz organizm w sposób pozytywny lub negatywny w zależności od tego, jaki sposób parzenia kawy stosujemy oraz jakie dodatki do niej dodajemy. Regularne wypijanie kawy w towarzystwie śmietanki, cukru lub syropów słodzonych może nasilać niekorzystny wpływ olejów kawowych na profil lipidowy. Z kolei picie czarnej kawy lub z takiej z dodatkiem odtłuszczonego mleka może nie wiązać się z negatywnymi efektami zdrowotnymi.
Jaka jest zależność między sposobem parzenia kawy a cholesterolem?
Największy wpływ na działanie diterpenów na cholesterol ma sposób przygotowania kawy. Jej oddziaływanie na cholesterol jest wysokie, gdy w trakcie parzenia fusy mają długi kontakt z wodą. Zdecydowanie korzystniejsze dla układu sercowo-naczyniowego są metody parzenia kawy wymagające użycia filtra, które cechują się tym, że większość negatywnie wpływających na cholesterol diterpenów pozostaje w filtrze i nie jest przez nas wypijana.
Typ kawy | Kafestol na filiżankę |
---|---|
Skandynawska kawa gotowana | 6,2 mg |
Kawa turecka | 4,2 mg |
Francuska kawa prasowana (french press) | 2,6 mg |
Kawa z ekspresu | 1,0 mg |
Kawa rozpuszczalna | 0,2 mg |
Aeropress, chemex, drip | 0,1 mg |
Przeprowadzone badania wykazują, że największe stężenie negatywnie wpływających na cholesterol olejów kawowych, a zwłaszcza kafestolu zawierają kawy niefiltrowane, czyli wszystkie te, które wymagają długiego kontaktu ziaren kawy z wrzątkiem.6 Są to między innymi metody, takie jak:
- skandynawska kawa gotowana,
- kawa turecka,
- francuska kawa prasowana.
Natomiast te, które są korzystniejsze dla zdrowia cechują się krótkim czasem kontaktu ziaren z wrzątkiem oraz szybkim oddzieleniem fusów od napoju. Dzięki temu oleje kawowe mają znikomy dostęp do wypijanej przez nas kawy i nie oddziałują na cholesterol w naszym organizmie. Zalecane kawy przy wysokim cholesterolu to zwłaszcza:
- kawa rozpuszczalna,
- kawa z ekspresu,
- różne alternatywne metody parzenia – aeropress, chemex, drip.
Korzyści picia kawy dla układu krążenia (i nie tylko)
Wypijanie regularnie dwóch lub trzech filiżanek filtrowanej kawy dziennie może korzystnie wpływać na nasz organizm. Wynika to z faktu, że kawa zawiera w składzie wiele związków biologicznie czynnych, które w sposób pozytywny oddziałują na układ sercowo-naczyniowy naszego organizmu, a także funkcjonowanie innych organów. Zalety picia kawy wynikają z tego, że:
- Chroni serce i tętnice – przeprowadzone badania wykazały, regularne wypijanie nawet filiżanki kawy obniża ryzyko występowania chorób serca i układu krążenia, takich jak niewydolność serca udar lub choroba wieńcowa o średnio 5-10 %.7
- Zmniejsza ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2 – badania wykazują, że regularne picie kawy obniża prawdopodobieństwo wystąpienia tej choroby od 23 do 50%.8 Osoby wprowadzające do organizmu kofeinę mają również większe szanse na wyrównywanie poziomu cukru we krwi.
- Obniża prawdopodobieństwo wystąpienia marskości wątroby – proces ten może mieć miejsce ze względu na fakt, że zawarte w kawie substancje zmniejszają liczbę enzymów wątrobowych, które odpowiadają za powstawanie stanów zapalnych i uszkodzeń w obrębie wątroby.9
- Zmniejsza ryzyko zachorowania na depresję – poprzez podnoszenie poziomu dopaminy i serotoniny. Oba hormony odpowiadają za łagodzenie stanów lękowych i ogólne poczucie szczęścia.10
- Zwiększa poziom energii – wspomaga aktywację neuronów w mózgu przyczyniających się do ogólnej poprawy jego funkcjonowania oraz ogólnych funkcji umysłowych.11
- Zmniejsza ryzyko występowania Alzheimera i demencji starczej – poprzez oddziaływanie na neurony znajdujące się w naszym mózgu. Badania pokazują, że osoby, które regularnie piją kawę są do 65% mniej narażone na ryzyko pojawienia się choroby Alzheimera.12
- Wspomaga odchudzanie – kofeina zawarta w kawie znajduje się w wielu preparatach mających za zadanie przyspieszenia spalania tłuszczu. Badania pokazują, że regularne wchłanianie kofeiny przez organizm może podwyższyć metabolizm organizmu od 3 do 11%.13
Zagrożenia picia zbyt dużej ilości kofeiny
Prawdopodobieństwo wystąpienia różnorodnych powikłań zdrowotnych nasila się, gdy wypijamy zbyt duże ilości kawy. Regularne picie czterech lub większej liczby kubków kawy dziennie w krótkich odstępach czasowych może skutkować licznymi powikłaniami zdrowotnymi, zwłaszcza w obrębie układu sercowo-naczyniowego. Komplikacje, które mogą wynikać z nadmiernego picia kawy, to między innymi:
- Wysokie ciśnienie krwi – wynika z tego, że kofeina stymuluje nasz układ nerwowy.14 Skutkiem tego procesu może być tymczasowe podniesienie ciśnienia krwi, zwiększające ryzyko zawału serca lub udaru mózgu.
- Przyspieszone tętno – zbyt duża ilość kawy, związana z nadmiarem wprowadzanej do organizmu kofeiny może przyspieszać bicie serca, a w efekcie prowadzić do migotania przedsionków.15
- Problemy żołądkowe – kawa stymuluje pracę jelit poprzez uwalnianie gastryny, czyli hormonu, który przyspiesza pracę okrężnicy.16 Z tego względu nadmiar wypijanej kawy może prowadzić między innymi do biegunki lub choroby refluksowej.
- Stany lękowe – może towarzyszyć im bezsenność oraz stałe uczucie niepokoju. Nasilenie tego typu symptomów wynika z tego, że kofeina przyczynia się do zwiększonego wydzielania adrenaliny. Niestety ta w zawyżonej ilości może prowadzić do nerwicy lub depresji.17
- Fałszowanie wyników krwi – badanie cholesterolu po kawie wypitej kilka godzin przed wykonaniem wyników może wykazywać zawyżone stężenie cholesterolu oraz trójglicerydów.18 Profil lipidowy nie jest wtedy przedstawiony w sposób autentyczny, co może grozić między innymi dobraniem niewłaściwych leków przez lekarza.
Podsumowanie
Kawa podnosi cholesterol jeżeli jest wypijana w zbyt dużych ilościach. Istotny wpływ na stopień oddziaływania kawy na nasz układ sercowo-naczyniowy ma również metoda, według której ją przygotowujemy. Okazuje się jednak, że wypijanie jej w rozsądnych ilościach może korzystnie wpływać na funkcjonowanie naszego organizmu. Jeżeli mamy wątpliwości co do tego czy kawa powinna znajdować się w naszej codziennej diecie, to warto skonsultować swoje wątpliwości z lekarzem lub dietetykiem, a także regularnie wykonywać badanie cholesterolu.
Kliknięcie rozwinie listę źródeł wykorzystanych w artykule- https://academic.oup.com/aje/article/153/4/353/129046
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/14510149/
- https://www.nature.com/articles/ejcn201268
- https://www.researchgate.net/publication/40131199_Levels_of_the_cholesterol-elevating_diterpenes_cafestol_and_kawheol_in_various_coffee_brews
- https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/202502
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17456796/
- http://www.coffeescience.ufla.br/index.php/Coffeescience/article/view/1637
- https://link.springer.com/article/10.1007/s00125-009-1516-3
- https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/apt.13523
- https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0004867415603131
- https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1600-0773.1995.tb00111.x
- https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1046/j.1468-1331.2002.00421.x
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2912010/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK202224/
- https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/JAHA.118.011346
- https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/003655299750025525
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18088379/
- https://www.researchgate.net/publication/232279570_Effects_of_coffee_smoking_and_alcohol_on_liver_function_tests_A_comprehensive_cross-sectional_study
Zastanawiam się, czy kawa z mlekiem podnosi cholesterol tak samo jak czarna? Piję ją codziennie, ostatnio miałam nawet badanie na cholesterol a wyniki są w normie.
Myślę, że wpływa na cholesterol tak samo jak czarna, ale największe znaczenie ma to ile tej kawy wypijasz. U mnie na przykład codziennie pojawia się zbożowa, a cholesterol mam od jakiegoś czasu wzorowy, polecam takie rozwiązanie 🙂
Zgadzam się z tomek37, na codzień piję kawę zbożową, sporadycznie czarną a poziom trójglicerydów i cholesterolu jest u mnie na dobrym poziomie chociaż wcześniej miałam złe wyniki