Papierosy a cholesterol. Czy palenie tytoniu wpływa na LDL?

Palenie to nawyk uznawany powszechnie za szkodliwy dla naszego zdrowia. Osoby palące papierosy często skarżą się na różne dolegliwości, w tym choroby serca oraz problemy zdrowotne spowodowane przez wysoki cholesterol. Aby zapobiec tego typu przypadłościom, warto dowiedzieć się, w jaki sposób palenie podnosi cholesterol LDL i jakie skutki uboczne niesie ze sobą długotrwałe wprowadzanie nikotyny do organizmu.

Nawigacja:

1. Czym jest cholesterol i dlaczego jest taki groźny?
2. Co mówią badania na temat palenia papierosów i cholesterolu?
3. Czy e-papierosy działają w ten sam sposób?
4. Pozostałe ryzyko związane z regularnym paleniem
5. Co jeżeli palę i już zdiagnozowano u mnie wysoki cholesterol?
6. Czy zapalenie papierosa może wpłynąć na wynik testu cholesterolowego?
7. Czy rzucenie palenia obniży poziom cholesterolu?

Co to jest cholesterol i dlaczego powinniśmy zwracać na niego uwagę?

Cholesterol to rodzaj lipidów zamkniętych w formie substancji przypominającej tłuszcz, naturalnie wytwarzanej przez nasz organizm. Prawidłowy poziom dobrego cholesterolu HDL pozwala na skuteczną produkcję witamin oraz hormonów, natomiast nadmiar złego cholesterolu LDL może przyczynić się między innymi do problemów powiązanych z układem sercowo-naczyniowym. Produkowane przez wątrobę lipoproteiny zajmują się rozprowadzaniem po krwiobiegu cholesterolu wraz z innymi lipidami, jakimi są trójglicerydy.¹

Na zwiększenie ilości cholesterolu oraz trójglicerydów we krwi mają wpływ różne czynniki, między innymi regularne wprowadzanie do organizmu nikotyny, wchłanianej z dymem papierosowym. Dlatego bardzo ważne jest, aby palacze regularnie sprawdzali ich poziom. Taka kontrola pozwoli uniknąć powikłań, takich jak choroby serca oraz zaburzenia pracy układu krążenia.

Aby sprawdzić, czy nasz poziom cholesterolu we krwi jest prawidłowy należy skonsultować się z lekarzem lub zgłosić się do laboratorium medycznego na wyniki krwi określające wartość cholesterolu oraz trójglicerydów. Badanie to określane jest jako lipidogram. Po 20 roku życia należy powtarzać je co 5 lat, natomiast po przekroczeniu 50 lat co 2 lata. Częstotliwość przeprowadzania wyników powinna być oczywiście większa jeśli okaże się, że mamy wysoki cholesterol.²

Palenie a cholesterol – badania wskazują negatywny wpływ nikotyny dla naszego serca

Niekorzystne działanie nikotyny na nasz organizm wiąże się z zaburzeniem pracy naszego układu krążenia oraz serca. Uświadamianie, jakie konkretnie powikłania powoduje palenie papierosów jest szczególnie istotne gdy weźmiemy pod uwagę statystyk, według których aż 26% dorosłych Polaków pali papierosy.³

Spośród wielu toksycznych związków występujących w dymie papierosowym szczególnie niebezpieczne dla naszego zdrowia są wolne rodniki tlenowe, nikotyna oraz tlenek węgla. Substancje te wpływają bezpośrednio na wzrost cholesterolu, uszkodzenie naczyń krwionośnych oraz występowanie licznych chorób, takich jak miażdżyca, zawał serca, a także skurcz tętnicy wieńcowej. Okazuje się, że palenie stanowi bezpośrednie zagrożenie życia, szczególnie dla osób w podeszłym wieku. Badania pokazują, że regularne wprowadzanie do organizmu nikotyny zwiększa prawdopodobieństwo udaru mózgu, aż o 180%.⁴

Warto również wziąć pod uwagę, że podwyższony cholesterol i papierosy nie stanowią dobrego połączenia. Nikotyna bezpośrednio wpływa na obniżenie poziomu dobrego cholesterolu HDL i przyczynia się do zatykania przez zły cholesterol tętnic, czego efektem jest odkładanie się blaszki miażdżycowej. Znacznie zwiększa to ryzyko pojawienia się miażdżycy i choroby niedokrwiennej serca.⁵

Innym ważnym aspektem jest fakt, że palenie papierosów zmniejsza skuteczność działania leków na cholesterol. Środki lecznicze, w tym statyny mające na celu obniżyć cholesterol całkowity występujący we krwi, nie wykazują działania leczniczego w zetknięciu z nikotyną.⁶

Dzieje się tak, ponieważ zawarte w dymie papierosowym policykliczne węglowodory aromatyczne zaburzają wchłanianie leków, poprzez negatywne wpływanie na enzymy znajdujące się w wątrobie. Wpływ ten sprawia, że metabolizm środków leczniczych znacznie się zwiększa, a czas rozprowadzania ich po organizmie ulega skróceniu. Aby uzyskać zamierzony skutek kliniczny, ich dawki musiałyby być niemal dwukrotnie większe.⁷

Ignorowanie negatywnych efektów spowodowanych paleniem, może całkowicie zniwelować działanie terapii i zwiększyć ryzyko pojawienia się chorób układu sercowo-naczyniowego. W trakcie zażywania leków na cholesterol, ewentualne palenie papierosów należy skonsultować z lekarzem oraz zapoznać się z dołączonymi do środków leczniczych zaleceniami.

A co z e-papierosami i popularnym wapowaniem?

E-papierosy mogą być postrzegane jako bezpieczniejsze niż tradycyjna forma zażywania tytoniu. Analiza przeprowadzonych badań wskazuje jednak, że są one jeszcze bardziej szkodliwe i zagrażające zdrowiu. Okazuje się, że wapowanie przyczynia się do znacznego podwyższenia poziomu cholesterolu, trójglicerydów i glukozy we krwi. Proces ten ma miejsce ze względu na fakt, że podgrzewany płyn, w którym znajduje się nikotyna bardzo niszcząco wpływa na bariery ochraniające komórki naczyniowe.^{8, 9}

U palaczy używających tradycyjnych papierosów przepływ krwi maleje po jego użyciu, a następnie ulega podwyższeniu. W przypadku gdy sięgamy po e-papieros, przepływ krwi zmniejsza się i nie wraca do stałego rytmu w okresie spoczynku od palenia. Zwiększa to ryzyko wystąpienia zaburzeń związanych z układem krążenia i chorób naczyniowych.¹⁰

E-papierosy stanowią szczególne zagrożenie dla młodzieży, która sięga po tę używkę, sądząc, że jest to zdrowsze rozwiązanie. Ten tok myślenia przyczynił się do wystąpienia trwającej właśnie epidemii EVALI, wiążącej się z silnym uszkodzeniem płuc. Na ten moment nie są znane jeszcze długofalowe skutki stosowania e-papierosów. Pewne jest natomiast, że ich wpływ na organizm, w tym cholesterol jest bardzo negatywy. Ten fakt sprawia, że nie mogą one być stosowane jako zdrowszy zamiennik tradycyjnych papierosów.¹¹

Palenie papierosów szkodzi również w inny sposób

Gdy wiemy już, czy nikotyna podwyższa cholesterol warto zastanowić się, jakie inne szkody palenie papierosów powoduje w naszym ciele. Do najczęściej występujących powikłań wynikających z palenia papierosów, zaliczyć można:

• Zatykanie tętnic, spowodowane odkładaniem złego cholesterolu wiąże się z produkcją blaszek miażdżycowych. Ich nadmiar przyczynia się do niszczenia komórek krwi oraz zaburza jej naturalny przepływ. Skutkiem takiego procesu są choroby, takie jak miażdżyca i zawał serca.¹²
• Nadciśnienie, spowodowane jest przez nikotynę występującą w dymie papierosowym. Regularna ekspozycja organizmu na jej wpływ wiąże się z nadmierną stymulacją współczulnego układu nerwowego. Skutkuje to wyższym tętnem oraz ciśnieniem krwi, możliwym do zniwelowania tylko poprzez rzucenie palenia.¹³
• Zwiększenie krzepnięcia krwi również jest skutkiem regularnego wpływu nikotyny na organizm. Badania wykazują, że im więcej papierosów pali dana osoba, tym większe jest prawdopodobieństwo powstawania zakrzepów.¹⁴
• Osłabienie kości to cecha charakterystyczna osób długotrwale palących papierosy. Badania wykazały, że zmniejszona masa kostna u osób palących zwiększa ryzyko złamań kręgów o 13 % u kobiet, oraz o 32% u mężczyzn.^{15, 16}
• Nasilenie stanów zapalnych wywołane kontaktem z dymem papierosowym, wynika z toksyn, które się w nim znajdują. Wywołują one przewlekłe stany zapalne na powierzchni błony śluzowej i osłabiają wrodzoną odporność organizmu na zagrażające mu patogeny.¹⁷
• Osłabienie układu odpornościowego wynika z toksycznego, rakotwórczego oraz mutagennego działania nikotyny na ludzki organizm. Badania wykazały, że działa ona szkodliwie zarówno na odporność wrodzoną, jak i adaptacyjną organizmu.¹⁸
• Bierne palenie wiąże się z wdychaniem dymu papierosowego przez osoby, które same nie palą papierosów. Skutki regularnego biernego palenia mogą być takie same jak w przypadku osób palących aktywnie papierosy i obejmować między innymi ataki astmy, infekcje dróg oddechowych oraz choroby serca.¹⁹
• Uzależnienie po regularnym zażywaniu tytoniu następuje wskutek działania nikotyny. Wprowadzenie jej do krwiobiegu lub wdychanie wraz z dymem powoduje nagły przypływ dopaminy, która stymuluje obszar w mózgu powiązany z przyjemnością i nagrodą. Ten proces zachodzący w ciele powoduje uzależnienie zarówno psychiczne, jak i fizyczne.²⁰

Co jeżeli palę papierosy i już mam wysoki cholesterol?

W momencie gdy dowiadujemy się, że mamy podwyższony cholesterol, palenie papierosów powinno być zakończone lub skonsultowane z lekarzem. Ignorowanie wyników badań oraz wpływu nikotyny na cholesterol może prowadzić do zagrożenia zdrowia lub życia. 

Dalsze palenie papierosów sprawi, że zbyt wysoki cholesterol LDL oraz trójglicerydy będą stale rosły. Efektem tego wzrostu może być wystąpienie zawału, udaru lub innych chorób powiązanych z układem krążenia i pracą serca. Warto również pamiętać, że nikotyna zaburza działanie leków na cholesterol, dlatego nie powinna być z nimi łączona. 

Czy papierosy mogą wpłynąć na wynik testu na cholesterol?

Długofalowe palenie papierosów może mieć znaczący wpływ na wynik profilu lipidowego, określającego poziom cholesterolu i trójglicerydów. Regularne wprowadzanie do organizmu nikotyny ma bezpośredni wpływ na funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego, w tym na wysokość cholesterolu we krwi.²¹

Jednak nawet gdy regularnie palimy papierosy, to warto zrezygnować z nich w poranek, podczas którego wykonywane są wyniki. Zapalenie godzinę przed pobraniem krwi może chwilowo podwyższyć poziom złego cholesterolu, przez co wyniki nie będą prawidłowo odczytane. W przypadku, gdy takie badania byłyby konsultowane z lekarzem, specjalista mógłby zlecić nieodpowiednią dawkę leku lub niewłaściwie zdiagnozować nasz stan zdrowia.

Czy rzucenie palenia obniży cholesterol? Po jakim czasie odczuję korzystny wpływ?

Okazuje się, że rzucenie palenia skutkuje stosunkowo szybkim niwelowaniem negatywnego wpływu, jaki wywiera nikotyna na płytki krwi oraz jej ciśnienie. Proces ten ma miejsce niezależnie od tego, czy dana osoba paliła przez rok, czy 10 lat. 

Badania wykazały, że u osób, które zrezygnowały z palenia papierosów, już po trzech tygodniach nastąpił nieznaczny wzrost dobrego cholesterolu HDL. Kolejne badania określają, że po roku wzrost ten może wynieść już 5 %. Wraz ze wzrostem HDL obniża się zły cholesterol LDL, przyczyniający się do występowania chorób serca. Kontynuacja i poprawa tego wyniku jest oczywiście zależna od innych czynników, wpływających na poziom cholesterolu we krwi.^{22, 23}

Jeżeli osoba rzucająca palenie będzie jednocześnie aktywna fizycznie lub wprowadzi zdrową dietę, wyniki mogą stale się poprawiać. Ten aspekt jest szczególnie istotny, ponieważ w trakcie rzucania palenia wiele osób zyskuje na wadze. Nadwaga jest jednym z czynników mogących nasilać występowanie złego cholesterolu, dlatego przestrzeganie diety i uprawianie sportu mogą okazać się w tym okresie szczególnie istotne. 

Podsumowanie

Papierosy mają wpływ na cholesterol, a ich negatywne działanie na układ krążenia poparty jest licznymi badaniami. W przypadku problemów z podwyższonym cholesterolem należy zrezygnować z zażywania nikotyny, w przeciwnym wypadku zwiększamy ryzyko wystąpienia poważnych chorób serca. Jeżeli mamy wątpliwości co do poziomu naszego cholesterolu, to warto wykonać badania i skonsultować swój stan zdrowia z lekarzem.